2016-2017 KIŞ SEZONUNDA YAKIT PROĞRAMI İLE İLGİLİ UYGULAMA PRENSİPLERİ
(2016/3 SAYILI MAHALLİ ÇEVRE KURULU KARARI İLE BU KIŞ SEZONUNDA 2016/1 SAYILI MÇK KARARINDA YER ALAN 2015-2016 VE MÜTEAKİP KIŞ SEZONLARINDA UYGULANACAK OLAN YAKIT PROGRAMI BAZ ALINMASINA KARAR VERİLMİŞTİR.)
Yakma Sistemleri (Soba ve Kalorifer Kazanları) ile İlgili Esaslar
Madde 6 : Şehirlerimizde ısınmada kullanılan soba ve kalorifer kazanlarının uygun koşullarda yakılmadığında hava kirliliğin arttığı bilinmektedir. Soba ve kalorifer kazanları satın alınırken daha az yakıt tüketilmesi ve daha verimli yakılması için TSE Standartlarına uygun olması önem taşımaktadır. TSE belgeli ve üstten yakmalı sobalarda yakıt tüketimi % 25-30 oranında azaltılabilmekte ve buna paralel olarak hava kirliliğine neden olan emisyonlar azaltılabilmektedir.
Karbon monoksit zehirlenmelerinin çok büyük bir bölümü, sobaların / kaloriferlerin kurallara uygun yakılmamasından ve uygun olmayan baca sistemlerinden kaynaklanmaktadır. Ayrıca, kalitesiz yakıtlar da hava kirliliğine neden olmaktadır. Muhtemel can kaybını önlemek, enerji tasarrufu sağlamak ve çevreyi kirletmemek için kömürün doğru yakılması konusunda soba ve bacalara dikkat edilmesi gerekmektedir.
İlimiz hava kalitesi indeksine göre iyi sınıfı dışında yer aldığından olası aşım riskini azaltmak /süresini kısaltmak amacıyla alınacak önlemler aşağıda belirtilmiştir.
1) Yakma sistemleri konusunda “Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”nin (IKHKKY) 7, 8, 9, 10, 11, 12 ve 13 üncü maddelerinde belirtilen hususlara uyulmalıdır.
2) İl Mahalli Çevre Kurullarınca karara bağlanan yakıt programları çerçevesinde kullanılacak kömürlerin daha verimli yakılması için soba ve kalorifer kazanlarında TSE standartlarına uygunluk aranmalı ve gerekli denetimler Sanayi Ticaret İl Müdürlüğünce yapılmalıdır.
3) Plastik, lastik, araba lastiği, temizlenmemiş tahta, hayvan atığı, asfalt atığı, boya, atık petrol ürünleri, bitkisel ve madeni yağlar ile bunların atıkları ve çöp mahiyetindeki tüm atıkların (bu tür yakılan yakıtların zehirlenme ve kanser vakalarında sıkça artışa neden olmalarından ötürü) soba ve kalorifer kazanlarında yakılması yasaklanmıştır. Bunların yakıldığının İl Müdürlüğümüz tarafından tespiti halinde 2872 sayılı Çevre Kanunu çerçevesinde cezai müeyyide uygulanacaktır.
Ayrıca, İl ve İlçe Belediyelerine bağlı tüm Zabıta Müdürlükleri tarafından kış sezonlarında yapılan rutin esnaf denetimleri esnasında işletmenin içinde yakılan yakıtın cins ve evsafı ayrıca özenle denetlenecek, aykırı uygulamaların tespiti hakkında Zabıta Talimatnamesi doğrultusunda gerekli yasal işlemler de özenle uygulanacaktır.
4) Kalorifer kazanlarından çıkan kül ve cüruf rast gele yerlere, cadde ve sokak ortalarına dökülmeyecek, Belediye Başkanlıkları ve Muhtarlıklar tarafından belirlenen geçici alanlarda depolanacaktır. Kömürlerin yanması sonrası boşa çıkan kömür torbaları kesinlikle yakılmayacak, biriktirilerek kömür satıcılarına iade edilecektir. Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği gereğince 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren üretilen ve satışa sunulan yakma tesislerinde “Tip Emisyon Belgesi” aranacaktır. Site yöneticileri ve tüketiciler bu tarihten sonra alacakları yakma sistemlerinde Tip Emisyon Belgesi olmasına dikkat edeceklerdir.
5) Yönetmelik ile belirlenen standartlara uygun olmayan yakma sistemi üretenlere ruhsat verilmeyecek, verilen ruhsatlar da iptal edilecektir.
6) Hava kirliliğinin azaltılması ve hava-yakıt oranının optimum koşullarda olmasını sağlayarak tam yanmanın gerçekleştirilmesi için stokerli (mekanik beslemeli yakma tesisleri) sistemlerin TSE belgeli, otomatik yüklemeli, fanlı ve döner ızgaralı olmaları gerekmektedir.
7) İlk yanma sırasında bacadan atılan partikül madde emisyonlarını kontrol etmek amacıyla ön yanmayı temin edecek şekilde stokerli sistemlerin sürekli (non-stop) yanmasının sağlanması, ayarlarının iyi yapılmış olması, sürekli kontrol edilmesi ve ehil kişilerce yakılmasının temin edilmesi gerekmektedir.
8) Isınma amaçlı kullanılmasına izin verilen ithal ve yerli (illerin kirlilik derecesine göre belirlenen) kömür özelliğini sağlayan ve piyasada fındık tabir edilen 10-
9) Yakıt kullanan bacasız ısıtıcıların kapalı alanda ısınma amaçlı kullanımının tespiti halinde güvenlik güçleri, sağlık birim yetkilileri ve mahallin zabıtası tarafından derhal önlenmesi gerekmektedir.
10) Yakıt olarak kömür kullanan kaloriferli apartmanlarda ateşçi belgesi bulunmayan kalorifercilerin çalıştırılmaması hususunda apartman yöneticileri gezilerek eğitici faaliyetlerde bulunulacaktır. Kalorifer kazanlarının tekniğine uygun yakılması ve kazan bakımı işlerinde çalışacaklar için bulundurulması zorunlu olan “Yetkili Kalorifer Ateşçisi Sertifikaları” ‘nda İl Milli Eğitim Müdürlüğü (Akşam Sanat Okulu ve Halk Eğitim İl Müdürlüğü) logosu ve onayı bulunması gerekmektedir. Milli Eğitim Müdürlüğü onaylı olmayan sertifikalar kesinlikle kabul edilmeyecektir. İl ve İlçe Belediyelerince “Yetkili Kalorifer Ateşçisi Eğitimi” amacıyla düzenlenecek olan kurslar sonucunda verilecek olan sertifikalarda da Milli Eğitim Bakanlığının logosu ile onayı aranacaktır. Kalorifercilerin ateşçi belgesi sertifikalarının İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı Akşam Sanat ve Halk Eğitim Müdürlüğünden onaylı olmaması halinde apartman yöneticileri ile iş merkezi site yöneticileri ikaz edilecek, tekerrürü halinde idari yaptırım düzenlenecektir.
11) Yöneticiler, satın aldıkları kömürlerin kaloriferde yakılmasına ilişkin bilgileri içeren, Halk Eğitim Müdürlüğü tarafından hazırlanmış “Kazan Yakma Talimatı”nı satıcılardan temin edeceklerdir. Yakma talimatı, işyeri ve konutların kalorifer dairelerinde muhafaza edilecek ve görünür bir yere asılacaktır. Kaloriferciler, kaloriferleri talimattaki hususlara uygun olarak yakacaklardır. Apartman, işyeri ve site yöneticileri ile kaloriferciler; kazanda yakılan kömüre ağırlıkça % 3-4 oranında kireç attırmakla ve atmakla yükümlüdürler.
12) Apartman, işyeri ve site yöneticileri, kalorifer tesisatlarının iyi izole edilerek ısı kayıplarının önlenmesini, tüm ısıtma tesisatının temizlik ile bakımının yapılmasını, aşırı kömür istifinin önlenmesini ve kazan dairelerinin yeterli havalandırmaya sahip olmasını sağlayacaklardır. Kış sezonu boyunca, kalorifer kazanları zorunlu olmadıkça söndürülmeyecek, mümkün olan en uzun süre uyutulması sağlanacaktır.
13) Kalorifer dairelerinde yapılacak olan denetimlerde; denetim ekibince, yakıta ait bulundurulması gereken sevk fişi, fatura, Kömür Satış İzin Belgesi, kazanın TSE Belgesi, “Kazan Yakma Talimatı”, çalışan kaloriferciye ait ateşleyici belgesi, baca ve kalorifer kazanının temizlik ve bakımının yapıldığına dair belge, kullanılan kömür ve kirecin faturasının bulunup bulunmadığı hususları kontrol edilecektir.
14) Yetki devri yapılan belediyelerin kömür denetimlerini arttırılmaları, yetki devri olmayan belediyelerin yetki devri almaları için teşvik edilmesi ve denetim performanslarının arttırılmasına yönelik teşvik edici yazışmalar yapılacak ve personelimizle de denetimlere katkı sağlanacaktır.
15) Soba ve kalorifer kazanlarının kış gelmeden önce temizlenmesi gereklidir. Bacası temizlenmeyen soba ve kazanlarda yanma verimi sağlanamamakta ve buna paralel olarak yakıt tüketimi ve bacadan atılan kirletici emisyonlar artmaktadır. Bu çerçevede, bacaların ve sobaların temizliğinin önemi ve temizliğin kış gelmeden önce yapılması gerektiği konusunda Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kuruluşların işbirliği ile eğitim programları düzenlenmesi ve küçük broşürler hazırlanarak halka dağıtılmasına özen gösterilmelidir.
Sobalarda;
1) TSE Standartlarına uymayan sobaların üretim ve satışı yasaklanmıştır. Satıcıların bu konuda Sanayi Ticaret İl Müdürlüğünce uyarılması gerekmektedir.
2) Yanlış yere soba kurulması ve fazla miktarda dirsek kullanılması yakıt tüketimini arttırdığı için soba kurulurken dikkat edilecek hususlarla, halkın TSE belgeli, üstten yakmalı soba ve kaliteli yakıt satın almalarının veya kullanmalarının hem bütçelerine katkıda bulunacağı hem de hava kirliliğini azaltacağı ile sağlık açısından faydalı olacağının halka bilgi verilmesi ile halkın bilinçlendirilmesinin sağlanması gerekmektedir.
3) Aşırı doldurulan sobanın duman yolunun daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli,
4) Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı,
5) İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbonmonoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı,
6) Özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer bacalar standartlara uygun değilse, alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli,
7) Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı,
8) Sobanın bulunduğu yer havalandırılmalı,
9) Bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli,
10)Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından en az 1 m yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalıdır.
10)
Kömür kalorifer kazanlarında ise;
1) Yakıt, SAĞA/SOLA YASTIKLAMA yöntemi ile yakılmalı, yeni kömür kazan içindeki yanan kor halindeki kömürün üzerine rastgele atılmamalıdır.
2) Kazana kömür atmadan önce ateş süngü ve şiş ile yeteri kadar karıştırılmalı, yakma sırasında kömüre yüzde 4 oranında toz kireç atılmalıdır.
3) Izgaranın ön kısmındaki ateşi geriye doğru iterek ızgaranın ön kısmı tamamen boşaltılmalıdır.
4) Kömür ızgaranın ön kısmında boşaltılan yere düzgün bir şekilde atılmalı, hiçbir zaman yanan ateşin üzerine kömür atılmamalıdır.
5) Yeni atılan kömürün üzerini gelberi kullanarak arkadaki kor tabakası ile örtülmeli, kömür tamamen korlaşıncaya kadar kazan kapağı açılmamalıdır.
6) Kalorifer kazan boruları ve bacası periyodik olarak temizlenmelidir.
7) Karbonmonoksit kömür veya yakıt içindeki karbonun yetersiz hava ile yanması sonucu oluştuğundan alev rengine bakarak karbonmonoksit oluşup oluşmadığı belirlenebilir. Mavi alev tam yanmanın olduğunu ve karbonmonoksit oluşmadığını, portakal rengi alev eksik yanma ve karbonmonoksit oluşumunun olduğunu, sarı alev ise tamamen karbonmonoksit oluştuğunu ve yakıcının hiçbir şekilde yakılmaması gerektiğini ifade eder.
8) Kalorifer tesisatlarının iyi izole edilerek ısı kayıplarının önlenmesi, tüm ısıtma tesisatının bakımı ve temizliğinin gereği gibi yapılması, kazan dairelerinin yeterince havalandırılması ve işletme talimatlarına uygun olarak işletilmesi, bacaların periyodik temizliğinin yapılıp yapılmadığının düzenli olarak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce (Erzincan İlinin tamamında) ve/veya yetki devri yapılmış Erzincan Belediyesince (Erzincan Belediyesi mücavir alanları içerisinde) denetlenmesi gerekmektedir.
Sıcaklık Şartları ve Yakma Saatleri İle İlgili Esaslar
Madde 13 : 1) Dış ortam sıcaklığı gece ve gündüz 15
2) Kalorifer ve sobaların ; işyerlerinde, bina iç ortam sıcaklığı 18
3) Hava kirliliğinin aşırı yoğun olduğu günlerde kaloriferli binalarda kaloriferlerin sabah saat: 05.00 ’den önce, akşam saat: 18.00 ’den sonra, sobalı konutlarda ise sobaların sabah 08.00 ‘den önce, akşam 16.00 ‘dan sonra yakılması,
4) Hastaneler, yatılı ve gündüzlü okullar, öğrenci yurtları, yaşlılar ve güçsüzler yurtları, kreşler, terminaller ve kolluk binaları, kalorifer ve sobaların iç ortam sıcaklığı 20
5) Belediye Başkanlıklarınca sorumlu bulundukları bölgeler için ilk yakma saatinin semtlere göre belirtildiği bir program belirlenmesi, program anons, duyuru ve ilanlarla halka duyurulacak ve programa uyulması için ilgili belediye başkanlıkları gereken denetimlerin yapılması, bu programda, sabah ve akşam her semt için ilk yakma saati ayrı ayrı belirtilerek yakma saati aynı olan semtler hava koşulları ve kirlilik derecesi de göz önüne alınarak mümkün olduğu kadar birbirine uzak olarak seçilmesi, gerekmektedir.
Kamu Kuruluşlarının Hava Kirliliği ile Mücadelede Alması Gereken Tedbirler ile İlgili Esaslar
Madde 14 : 1) Hava kirliğinin yoğun olduğu günlerde alınması gereken önlemler konusunda gerekli hassasiyet gösterilmesi için halkın bilgilendirilmesi,
2) İlimize otomatik hava kirliliği ölçüm cihazı kurulduğundan, halkın duyarlılığının arttırılması için hava kirliliği ölçüm sonuçlarının günlük olarak, Belediyeye ait elektronik billboardlar da halka gösterilmesi, duyurulması,
3) Hava kirliliğinin yoğun olduğu günlerde öğrencilerin açık alanda tören yapmalarının önlenmesi,
4) Okullarımızda Hava kirliliği ile ilgili eğitici programların düzenlenmesi,
5) Resmi bina ve lojmanlarının, ısıtma sistemlerinin doğalgaza dönüştürülmesi, alternatif enerji kaynaklarının kullanımının teşvik edilmesi, cephelerde ısı yalıtımı yapılmasının ve bina enerji kimlik belgesi almasının sağlanması,
6) Okullarda ve resmi binalarda değiştirilmesi gereken pencerelerin ısı camlı pencere kullanılacak şekilde değiştirilmesi ve kaloriferli okullarda radyatörlerde termostatlı vana kullanılması,
7) Okullarda ve resmi binalarda giriş kapısının kendiliğinden kapanabilir ve hava sızdırmaz yapılması,
8) Trafikten kaynaklı Hava Kirliliğinin önlenmesine katkı sağlamak amacıyla bisiklet kullanımının yaygınlaştırılması, Okullarımızda ve Kamu kurumlarında bisiklet park yerleri yapılmasının sağlanması,
önem arz etmektedir.
Kamuoyunun bilgisine arz ederim.
Gökhan AYDEMİR
Çevre ve Şehircilik İl Müdürü
